Rolberoerte

ProRail wil proberen een beetje Engelse discipline in te voeren op Nederlandse stationsroltrappen. Onbegonnen werk natuurlijk, Nederlanders en discipline gaan al zeker vijftig jaar niet meer samen. Iedereen die wel eens in het oorverdovende lawaai van een stiltecoupé heeft gezeten weet er alles van. De jaren '60 zijn hier nooit over gegaan en de jongste generatie leeft al helemaal in de overtuiging dat heel de wereld hun speeltuin is en dus zo'n roltrapje zeker. Bovendien is het ogenschijnlijk nobele streven van ProRail gebaseerd op het misverstand dat het normaal is om op een roltrap stil te staan, zij het wel fijn als er dan een doorgang vrij blijft voor 'reizigers met haast'; - vandaar de Engelse methode, rechts op de roltrap stilstaan, en links lopen.

In Amerika, waar iedereen in een voortdurende angstpsychose leeft voor potentiële rechtsvervolging, heb ik ooit op 's lands één-na-langste roltrap gestaan waar men nog een stapje verder ging, en roltrapreizigers middels diverse felrode bordjes en een bezwerende bandopname instrueerde om juist stil te gaan staan, met een hand op de leuning, beide voeten naast elkaar en zonder achterom te kijken. Er werd nog net niet gedreigd met zoutpilaarvorming. Alles om te zorgen dat niemand onverhoeds van het ding af zou tuimelen om de eigenaar ervan vervolgens vanuit de rolstoel jarenlang het leven zuur te maken met astronomische schadeclaims.

De roltrap is een van de grote verkeerd begrepen uitvindingen uit de geschiedenis, die laat zien wat er gebeurt als je technische slimmigheid toepast zonder psychologisch inzicht. Roltrappen werden, na een korte carrière als kermisattractie, eind 19de eeuw populair om de verstoppingen tegen te gaan die op drukke plekken altijd bij trappen ontstaan. Wat, zo dacht de uitvinder, als je nu zorgt dat niet alleen de trappenlopers, maar ook de trap zelf beweegt. Dan gaat de doorstroom veel sneller! Heel slim. Vooral warenhuizen hadden meteen belangstelling. Harrods installeerde zijn eerste roltrap in 1898, inclusief een winkelbediende bovenaan die glaasjes brandy serveerde voor klanten die de ervaring erg aangrijpend hadden gevonden.

Alleen hadden uitvinder noch warenhuis gerekend op de ingeboren luiheid van mensen, en hun daaruit volgende neiging om als de trap beweegt, dan zelf maar stil te gaan staan. Daardoor werkt de uitvinding helaas niet en staan er op spitstijden ook voor roltrappen als vanouds dikke opstoppingen.

Dus ProRail, houd alsjeblieft eens op dit meer dan honderd jaar oude misverstand te prolongeren. Geen flauwekul over rechts stilstaan en links een doorlooproute voor haastige reizigers: roltrappen zijn nooit bedoeld geweest om op stil te gaan staan. Zorg dat de hele meute blijft lopen! Daar vallen ze van af, wat meer ruimte oplevert; en er is geen enkele discipline voor nodig, hoogstens misschien een perronbediende met een motiverende uitstraling en een elektrische veeprikker.